Geen baas, geen regisseur, maar een coördinator omgevingsveiligheid moet vanaf volgend jaar ongevallen buiten bouwhekken helpen voorkomen. Dat blijkt uit onderzoek, gedaan in opdracht van de minister, die over bouwregels gaat. Na ongevallen in Alphen aan den Rijn (2015, kraan viel op huizen) en Den Haag (2016, hijslast viel op voorbijganger) oordeelde de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) dat het tijd was voor maatregelen. “Het ontbreekt aan regie”. Monika Chao-Duivis, oud-directeur van het Instituut voor Bouwrecht, onderschreef dat en drong met de OVV aan op een soort veiligheidsregisseur, die met maar één doel op en rond bouwplaatsen loopt: de veiligheid van burgers en omliggende gebouwen waarborgen.

Cobouw 28 februari

Schade en overlast voorkomen
De minister ging met het advies aan de slag. Uit een rapport van Sira Consulting blijkt nu, hoe. Een regisseur komt er niet. Wel komt er een bij wet verplichte ‘coördinator omgevingsveiligheid’, die moet worden ingezet op grote en risicovolle projecten. Of die coördinator de bevoegdheid krijgt om projecten stil te leggen, is onduidelijk. Zoals het woord al zegt, moet de omgevingscoördinator vooral coördineren. Bijvoorbeeld als het gaat over maatregelen die schade en overlast aan naburig gelegen gebouwen, objecten en activiteiten moeten voorkomen. Ook zaken als geluidshinder, ongewenste trillingen, stofoverlast en de grondwaterstand dient hij te bewaken. Helemaal nieuw is die coördinator niet. Nu al moeten bouwbedrijven die soms inzetten. Het grote verschil met nu is dat de coördinator straks niet alleen moet zorgen voor een veilige bouwplaats, maar ook voor een veilige omgeving.

Vaker een risicomatrix
Daar blijft het niet bij. Ook de zogenoemde risicomatrix wordt vanaf volgend jaar vaker verplichte kost. In die matrix moeten de omgevingsrisico’s komen te staan en de maatregelen die bouwers treffen om die risico’s te beperken.
Sommige gemeenten schrijven de risicomatrix al voor. Sira verwacht toch een sterke toename van tussen de jaarlijks 17 en 23 duizend extra matrixen. Het maken van veiligheidsplannen is al langer verplicht. Na het ongeval in Alphen aan den Rijn, bleek echter uit onderzoek van Cobouw dat ook gemeenten daar soms weinig mee doen.

Alphen negeerde veiligheidsadviezen
Zo maakte de gemeente Alphen bij het gunnen van de opdracht nauwelijks een issue van veilig werken, terwijl adviesbureau Witteveen + Bos dat wel had geadviseerd. In plaats daarvan zocht de opdrachtgever vooral de bouwer die de brugoperatie het snelst kon uitvoeren. Bij het ongeval in Den Haag op de Rijnstraat 8 vielen steigerdelen uit de hijskraan op een voorbijganger. De materialen vielen buiten de bouwhekken en de last bleek niet goed aangekoppeld.